ساختمان سبز

در عصر حاضر، با افزایش نگرانی‌های جهانی در مورد تغییرات آب و هوایی، کمبود منابع طبیعی و آلودگی محیط زیست، صنعت ساخت و ساز به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی و تولیدکنندگان گازهای گلخانه‌ای، نقش کلیدی در حرکت به سمت پایداری ایفا می‌کند. ساختمان‌ها بیش از ۴۰ درصد انرژی جهان را مصرف می‌کنند و مسئولیت بخش قابل توجهی از انتشار دی‌اکسید کربن را بر عهده دارند. در این میان، مفهوم “ساختمان سبز” به عنوان یک رویکرد انقلابی ظهور کرده است که نه تنها به کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی کمک می‌کند، بلکه مزایای اقتصادی بلندمدت مانند کاهش هزینه‌های عملیاتی و افزایش ارزش ملک را نیز به همراه دارد. این مفهوم، که ریشه در جنبش‌های زیست‌محیطی دهه‌های اخیر دارد، بر پایه اصول پایداری بنا شده و استانداردهایی مانند LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) را برای ارزیابی عملکرد ساختمان‌ها معرفی کرده است. شرکت ساختمانی کیسون، به عنوان یکی از پیشگامان صنعت ساخت ایران، با درک این ضرورت‌ها، تکنولوژی ساختمان سبز را به عنوان یکی از روش‌های اجرایی اصلی خود اتخاذ کرده و پروژه‌های متعددی را با این رویکرد اجرا نموده است. این ابتکار نه تنها به حفاظت از محیط زیست کمک می‌کند، بلکه به ترویج فرهنگ پایداری در میان فعالان صنعت ساخت و ساز می‌پردازد و الگویی برای پروژه‌های آینده ارائه می‌دهد.

ساختمان سبز، طبق تعریف استاندارد، به هر ساختمانی اطلاق می‌شود که در تمام مراحل چرخه حیات خود – از طراحی اولیه و انتخاب مصالح تا ساخت، بهره‌برداری، تعمیر و نگهداری، و حتی نوسازی یا تخریب – به مسئولیت‌های زیست‌محیطی، کارایی منابع و جنبه‌های اقتصادی، دوام و راحتی کاربران توجه ویژه‌ای دارد. این رویکرد فراتر از یک سبک معماری است؛ آن یک فلسفه جامع است که با ادغام فناوری‌های نوین، مصرف انرژی را بهینه می‌کند، آب را صرفه‌جویی می‌نماید و آلایندگی‌ها را کاهش می‌دهد. در ایران، با چالش‌هایی مانند کمبود آب، مصرف بالای انرژی و مسائل زیست‌محیطی شهری، ساختمان سبز می‌تواند تحولی اساسی ایجاد کند. شرکت کیسون، با سابقه‌ای طولانی در پروژه‌های بزرگ عمرانی، این تکنولوژی را با هدف تجربه عملی ساخت سبز و ترویج آن در میان مهندسان و سازندگان، پیاده‌سازی کرده است. مدیریت شرکت کیسون، با پیشنهاد احداث دفاتر نمایندگی سازمان نظام مهندسی استان تهران بر اساس الگوهای بین‌المللی، گام مهمی در این زمینه برداشته است.

پروژه “ساختمان سبز اندیشه“، به عنوان اولین نمونه اجرایی ساختمان سبز سازمان نظام مهندسی، نمادی برجسته از تعهد کیسون به پایداری است. این ساختمان با زیربنای تقریبی ۶۸۴ متر مربع، شامل چهار طبقه زیرزمین، طبقه همکف، اول و دوم، و فضاهای متنوعی مانند دفاتر کاری، سالن چندمنظوره، کلاس‌های آموزشی، نمازخانه، انبار، نگهبانی، لابی، پارکینگ و سایر فضاهای اداری مورد نیاز، طراحی و اجرا شده است. فرآیند طراحی جامع سبز در این پروژه، با برگزاری جلسات داخلی متعدد بین گروه‌های معماری، سازه و تأسیسات، به منظور رفع تداخلات و بهینه‌سازی، انجام گرفته است. مطالعات اولیه شامل بررسی ملزومات و آیین‌نامه‌های LEED برای انتخاب مصالح، طراحی اولیه پلان و مدل سه‌بعدی، تهیه نقشه‌های اجرایی و گزارش‌های تخصصی در مورد سیستم‌های دیوار خارجی و داخلی بوده است. این رویکرد یکپارچه، تضمین‌کننده عملکرد بهینه ساختمان در تمام جنبه‌ها است.

از ویژگی‌های کلیدی این تکنولوژی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که هر کدام با دقت در پروژه اندیشه پیاده‌سازی شده‌اند:

 تامین روشنایی روز: در ساختمان سبز اندیشه، برای کاهش مصرف نور مصنوعی و بهینه‌سازی انرژی برق، حداکثر استفاده از نور طبیعی صورت گرفته است. محاسبات دقیق بار سرمایشی و محدوده راحتی نور با نرم‌افزارهای تخصصی مانند Energy Plus و مدل‌سازی سه‌بعدی پیش از اجرا انجام شده، که نتیجه آن کاهش قابل توجه مصرف انرژی در ساعات روز است و همزمان راحتی و بهره‌وری پرسنل را افزایش می‌دهد.

سیستم جریان مبرد متغیر (VRF): این سیستم پیشرفته، چندین واحد داخلی را به یک واحد خارجی متصل می‌کند و در ساختمان‌هایی که بهره‌برداری یکپارچه ندارند، با رویکرد منطقه‌ای (zonal)، مصرف انرژی را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد. در پروژه اندیشه، این سیستم به عنوان یک راه‌حل کارآمد برای تهویه مطبوع انتخاب شده است.

دیگ چگالشی: برخلاف دیگ‌های معمولی با بازدهی حدود ۶۰ درصد، دیگ‌های چگالشی با بازیابی حرارت خروجی از دودکش و جذب گرمای نهان بخار آب، بازدهی را تا ۹۷ درصد افزایش می‌دهند. این فناوری در ساختمان اندیشه، به کاهش هدررفت انرژی و صرفه‌جویی قابل توجه کمک کرده است.

بهره‌وری آب (کاهش مصرف): با نصب شیرهای روشویی سنسور‌دار، مصرف آب تا ۳۰ درصد کاهش یافته است. همچنین، سیستم تفکیک و تصفیه آب خاکستری (از روشویی‌ها) برای استفاده در فلاش‌تانک‌ها، حدود ۴۰ درصد از کل مصرف آب ساختمان را تامین می‌کند. در مجموع، این تدابیر مصرف آب را تا ۵۰ درصد نسبت به ساختمان‌های متعارف پایین آورده است.

سیستم بازیافت حرارتی (Heat Recovery): بخش عمده انرژی در سیستم‌های تهویه صرف تامین هوای تازه می‌شود. این سیستم با بازیابی حرارت هوای خروجی، سالانه ۱۸,۵۰۰ کیلووات‌ساعت انرژی صرفه‌جویی می‌کند و بار حرارتی ساختمان را کاهش می‌دهد.

ارتقاء عایق پوسته خارجی ساختمان: استفاده از بلوک‌های لیکا با هدایت حرارتی پایین، پوشش پلی‌استایرن به ضخامت ۴۰ میلی‌متر با ضریب انتقال حرارت ۰.۴۶، و پنجره‌های دوجداره با گاز آرگون، اتلاف انرژی را به حداقل رسانده است. بررسی شیشه سه‌جداره نیز انجام شد، اما با توجه به شرایط آب و هوایی، توجیه اقتصادی نداشت.

استفاده از سیستم روشنایی الکتریکی پربازده: تجهیزات LED، SMD و COB نه تنها مصرف برق را کاهش می‌دهند، بلکه گرمای ناخواسته در فصل گرم را کم می‌کنند. این سیستم با پنل‌های خورشیدی هماهنگ است و توانایی تامین کامل روشنایی در اکثر روزهای سال را دارد.

سیستم پنل خورشیدی برای تولید انرژی الکتریکی: پنل‌های فتوولتائیک با ظرفیت اسمی ۳ کیلووات، سالانه ۶۷۰۰ کیلووات‌ساعت برق تولید می‌کنند که ۳۱ درصد نیاز روشنایی و ۱۳ درصد کل انرژی ساختمان را پوشش می‌دهد. جانمایی دقیق پنل‌ها، بازدهی را افزایش داده و امکان فروش برق تضمینی به وزارت نیرو را فراهم می‌کند.

سیستم پنل خورشیدی برای تامین آب گرم مصرفی: کلکتورهای لوله‌ای تحت خلا، ۹۱ درصد آب گرم مصرفی را از انرژی خورشیدی تامین می‌کنند، که منجر به کاهش مصرف گاز و انتشار کمتر مونوکسید کربن می‌شود – یکی از اهداف اصلی استاندارد LEED.

دستاوردهای این پروژه، بر اساس اندازه‌گیری‌های پس از اجرا، بسیار چشمگیر است. شاخص شدت مصرف انرژی (EUI) از ۵۰۰ کیلووات‌ساعت بر مترمربع در سال به ۹۶ کاهش یافته، که نشان‌دهنده صرفه‌جویی عظیم در انرژی است. آلایندگی‌های کربنی حدود ۸۲ درصد کمتر شده و سالانه بیش از ۲۸.۳ تن دی‌اکسید کربن صرفه‌جویی می‌شود. پروژه با کسب امتیاز ۶۱ از ۱۱۰ در استاندارد LEED، گواهینامه GOLD را دریافت کرده که سطح بالایی از پایداری را تایید می‌کند.

شرکت ساختمانی کیسون با اجرای این روش، نه تنها به ترویج ساخت سبز کمک می‌کند، بلکه مزایای اقتصادی مانند بازگشت سرمایه سریع‌تر از طریق صرفه‌جویی انرژی و فروش برق را ارائه می‌دهد. این پروژه الگویی برای سایر ساختمان‌ها در ایران است و نشان می‌دهد چگونه فناوری سبز می‌تواند با شرایط محلی سازگار شود.  ساختمان سبز، نه تنها به محیط زیست کمک می‌کند، بلکه سرمایه‌گذاری هوشمندانه‌ای برای آینده انجام می‌دهد.